Δ ι ά θ λ α σ η (Κωνσταντίνα Κοράκη VS Γιώτα Κοτσαύτη)

Μια σειρά συνομιλιών γύρω από το βιβλίο με συγγραφείς, αναγνώστες και δημιουργούς με την ελπίδα ότι θα προκύψει κάτι, έστω και ελάχιστα, διαφορετικό.

 

Ας μιλήσουμε με τη συγγραφέα και δημιουργό του «Ένα κείμενο, μία εικόνα» - Γιώτα Κοτσαύτη.

 

Τα παραμύθια είναι μόνο για τα παιδιά;

Θα παραφράσω, με χιουμοριστική διάθεση, μία πρόταση από το εξώφυλλο του βιβλίου του Χόρχε Μπουκάι «Ιστορίες να σκεφτείς». Τα παραμύθια είναι για να κοιμούνται οι μικροί και για να ξυπνάνε οι μεγάλοι…

(ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΥΚΑΪ, Ιστορίες να σκεφτείς, εκδόσεις Opera, μετάφραση Μαρία Μπεζαντάκου)

 

Διάφοροι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι για να είναι καλό ένα παραμύθι, πρέπει να αρέσει και στους μεγάλους. Συμφωνείς;

Όχι απαραίτητα. Οι μεγαλύτεροι, πολλές φορές, θέλουμε το παραμύθι να αφήνει έναν απόηχο, να έχει ένα μήνυμα. Τα παιδιά όχι. Τους αρκεί να το ευχαριστηθούν. Επίσης, για μένα πχ. κριτήριο για να επιλέξω είναι η καλή χρήση της γλώσσας, η προσεγμένη επιμέλεια, η σωστή χρήση των σημείων στίξης κλπ. Τα παιδιά -ευτυχώς ή δυστυχώς- δεν επηρεάζονται από όλα αυτά…

 

Παλιότερα τα παραμύθια είχαν έντονο το στοιχείο του φόβου. Μάλιστα, αν διαβάσουμε γνωστά παραμύθια, στην πρωταρχική τους μορφή, μπορεί να τρομάξουμε. Πώς το ερμηνεύεις και τι έχει αλλάξει στην εποχή μας που συναντούμε πιο “στρογγυλεμένες” παρουσιάσεις γνωστών παραμυθιών;

Δεν είναι κάτι που θεωρώ κακό. Αρκεί να μην προωθείται μόνο η γλυκερή και ψεύτικη πλευρά της ζωής. Ο φόβος -δυστυχώς- υπάρχει κάθε μέρα στις ζωές όλων μας σε μεγάλες δόσεις. Είναι ανάγκη να υπάρχει και στα παραμύθια…;

 

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στη χώρα μας μια πολύ μεγάλη παραγωγή σε παραμύθια. Πώς εξηγείται; Δίνουν τα παραμύθια πιο εύκολη πρόσβαση στον χώρο του βιβλίου; Είναι πιο εύκολο, πλέον, να διακινήσει ένας συγγραφέας το έργο του είτε ελεύθερα στο διαδίκτυο είτε μέσω συγχρηματοδότησης;

Καλό είναι αυτό. Βέβαια εξαρτάται κι από την ποιότητα των παιδικών βιβλίων που κυκλοφορούν. Κατά τη γνώμη μου η συγχρηματοδότηση ή αυτοέκδοση, δεν λειτουργεί πάντα υπέρ της λογοτεχνίας. Κι αυτό γιατί, τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει αξιολόγηση πριν κυκλοφορήσει κάτι. Μερικοί εκδότες λειτουργούν στην ουσία σαν τυπογραφείο, με μοναδικό κίνητρο τα χρήματα και χωρίς καμία αγάπη για το καλό και προσεγμένο βιβλίο. Από την άλλη, αυτή η «ελευθερία» δίνει φωνή σε αξιόλογα κείμενα που πιθανόν να μην έβρισκαν ποτέ τον δρόμο τους στο παρελθόν…

 

Διαβάζοντας διάφορα παραμύθια που ανακάλυψα σε σχολικές βιβλιοθήκες παρατήρησα ότι οι ιστορίες από Έλληνες συγγραφείς ακολουθούν, συνήθως, πιο γραμμική αφηγηματική εξέλιξη, ενώ άλλων ξένων συγγραφέων πιο ελεύθερα σχήματα αφήγησης. Θεωρείς ότι οι Έλληνες συγγραφείς αισθάνονται πιο περιορισμένοι από τους εκδοτικούς ή ίσως και από τον περίγυρο;

Ναι. Αυτό είναι αλήθεια. Δύσκολα γίνεται αποδεκτό το διαφορετικό και το ιδιαίτερο. Και από τους εκδότες, αλλά και από το αναγνωστικό κοινό. Τώρα αν αυτό είναι λογικό ή παράλογο, είναι μία άλλη ιστορία…

 

Συχνά βλέπουμε παραμύθια με έντονο διδακτισμό, ή αλλιώς με προφανή μηνύματα. Πιστεύεις ότι οι συγγραφείς γράφουν έχοντας στο μυαλό τους πώς θα φανεί η ιστορία στους γονείς περισσότερο και όχι τόσο στα παιδιά; Είναι μια τάση αυτή την περίοδο;

Οι περισσότεροι συγγραφείς και εκδότες σκέφτονται σαφώς και εμπορικά. Εκτός από τα παιδιά, τους ενδιαφέρει πως θα φανεί το βιβλίο στους γονείς, αλλά και στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι αποτελούν ένα σταθερό αγοραστικό κοινό παιδικής λογοτεχνίας. Δεν με ενοχλεί τόσο ο διδακτισμός και τα προφανή μηνύματα, όσο οι «δηθενιές» -και ας μου επιτραπεί η χρήση μιας λέξης σαν κι αυτή. Δεν μου αρέσουν τα πολύ «μοντέρνα» βιβλία, με τις υπερβολικά αφαιρετικές εικονογραφήσεις που, στην ουσία, πουλάνε μόνο ένα πακέτο «προοδευτικών τάσεων». Μ’ αυτό τον τρόπο περνάμε στο άλλο άκρο…

 

Τελικά πρέπει το παραμύθι να εμπεριέχει κάποιο δίδαγμα;

Γιατί όχι; Αν είναι καλοδουλεμένο και γίνεται με εύστοχο τρόπο, δεν διαφωνώ καθόλου.

 

Ποια παραμύθια ξεχωρίζουν; Από τη στιγμή που οι γονείς και το σχολείο επιλέγουν τα παραμύθια που θα διαβάσουν στα παιδιά, πώς καταλαβαίνουμε ποιο είναι περισσότερο αγαπητό;

Ε, μα αυτά που θα διαφημιστούν πιο πολύ… Αστειεύομαι. Η διαφήμιση παίζει μεν πολύ σημαντικό ρόλο στην πώληση, αλλά τα βιβλία που ξεχωρίζουν είναι αυτά που γίνονται γνωστά από στόμα σε στόμα… Κι ας μην υποτιμάμε τα παιδιά. Ακόμα κι από τα παραμύθια που θα επιλέξουν οι άλλοι για εκείνα, θα ξεχωρίσουν αυτά που θα τους αγγίξουν περισσότερο…

 

Γιώτα, έχεις δύο κόρες. Πώς επιλέγεις τα παραμύθια που θα τους διαβάσεις; Θα τις πήγαινες ποτέ (ίσως και να το έχεις κάνει) σε μια έκθεση βιβλίου ή σε ένα βιβλιοπωλείο και θα τις άφηνες να επιλέξουν μόνες τους;

Μέχρι στιγμής δεν έχει τύχει να πάμε σε κάποια έκθεση βιβλίου, αν και θα το ήθελα πολύ. Έτσι, τις περισσότερες φορές, επιλέγω εγώ τα βιβλία που πιστεύω πως θα τους αρέσουν, ανάλογα με τα γούστα της καθεμιάς. Όμως πάντα ζητάω τη γνώμη τους. Π.χ. η μεγάλη μου κόρη έχει δηλώσει ότι δεν θέλει πια παραμύθια, αλλά παιδικά μυθιστορήματα. Διαλέγω, λοιπόν, πρώτα κάποιους τίτλους που θεωρώ πως θα την ευχαριστήσουν και, στη συνέχεια, τα βλέπει και κείνη, διαβάζουμε τις περιλήψεις και επιλέγει αυτά που θα αγοράσουμε τελικά.

 

Είναι σημαντικό αυτό που κάνεις. Πρόσφατα σε μια έκθεση βιβλίου σε σχολείο είδα μια μαθήτρια έτοιμη να αγοράσει ένα βιβλίο τύπου ημερολογίου. Την πλησίασα και της είπα να το ξεφυλλίσει πρώτα. Δεν θα ξεχάσω το απογοητευμένο της ύφος, όταν ανακάλυψε ότι το βιβλίο ήταν όντως ένα ημερολόγιο, χωρίς κείμενο, βασισμένο σε μια σειρά που της άρεσε πολύ. Μου είπε: «Έχω μόνο 14 ευρώ και αυτό δεν έχει μέσα ιστορία...».

 

Τι πιστεύεις ότι προσέχουν οι γονείς όταν επιλέγουν παραμύθια για τα παιδιά τους; Το εξώφυλλο, την ιστορία, την εικονογράφηση ή αν αναφέρονται σε κάποιο συγκεκριμένο φαινόμενο, π.χ. στον εκφοβισμό;

Οι γονείς, πολλές φορές, θα πάρουν αυτό που θα βρουν μπροστά τους και απλώς θα πληροί κάποιες βασικές προϋποθέσεις: εικονογράφηση, συγγραφέα, εκδόσεις, θεματολογία που είναι «της μόδας», τιμή. Σημαντικό ρόλο παίζει, όπως ανέφερα και παραπάνω, και η διαφήμιση. Οι γονείς όμως που θέλουν κάτι επιπλέον για τα παιδιά τους, ε, νομίζω, το ψάχνουν λίγο περισσότερο και δεν πείθονται και τόσο εύκολα…

 

Γιατί ενώ τα παιδιά διαβάζουν παραμύθια και μύθους, μετά από κάποια ηλικία «φεύγουν» από τον χώρο του βιβλίου; Έχει να κάνει με τη διαδεδομένη χρήση του ίντερνετ και των παιχνιδιών;

Δεν νομίζω ότι έχει να κάνει μόνο με τις νέες τεχνολογίες που έχουν εισβάλλει στις ζωές όλων μας. Θυμάμαι, όταν πήγαινα και εγώ σχολείο, πάλι τα περισσότερα παιδιά δεν διάβαζαν. Τολμώ να πω πως σήμερα υπάρχει μια πιο θετική στάση απέναντι στα βιβλία. Παλιότερα στα περισσότερα σπίτια δεν υπήρχαν καν βιβλιοθήκες. Σήμερα δεν νομίζω ότι υπάρχει παιδί που δεν έχει έστω ένα μικρό ραφάκι με τα βιβλία του. Δεν ξέρω όμως γιατί, ενώ όντως από μικρά είναι ενεργοί αναγνώστες, αργότερα απομακρύνονται από τον χώρο. Πιστεύω πως μεγάλο κακό σε όλο αυτό κάνει η «σχολειοποίηση» -αν μου επιτρέπεται αυτός ο όρος- του βιβλίου. Το βιβλίο και το διάβασμα είναι ταυτισμένο με το σχολείο. Το σχολείο θεωρείται κάτι βαρετό. Άρα και η λογοτεχνία θα είναι σίγουρα βαρετή. Όμως πώς να μην συμβεί αυτό όταν οι ίδιοι εκπαιδευτικοί (-ευτυχώς όχι όλοι-) δεν διαβάζουν και αντιμετωπίζουν τη φιλαναγνωσία σαν αγγαρεία, όταν οι ίδιοι αγνοούν ακόμα και βιβλία και συγγραφείς κλασικής λογοτεχνίας…;

 

Από ό,τι είδαμε η φιλαναγνωσία θα καταργηθεί στον νέο τύπο δημοτικού. Ποιος είναι ο σωστός τρόπος να έρθει ένα παιδί σε επαφή με το βιβλίο; Είναι υπόθεση του σχολείου ή των γονιών περισσότερο;

Συνδυασμός και των δύο. Σημαντικός όμως και ο ρόλος της πολιτείας. Πώς προωθείται η φιλαναγνωσία στην επαρχία, στα χωριά; Υπάρχουν βιβλιοθήκες; Γίνονται οργανωμένες βιβλιοδράσεις; Γιατί όχι; Εκεί βρίσκεται η απάντηση. ( Και στο να μην σε κοιτάει κάποιος σαν εξωγήινο όταν λες ότι είσαι φανατικός βιβλιόφιλος…)

 

Μπορείς να μου πεις ένα παράδειγμα βιβλιοδράσης; Πώς τη φαντάζεσαι;

Μία δράση βασισμένη αποκλειστικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ενώ θα έπρεπε να είναι η πολιτεία που θα την οργανώσει:

https://www.booktourmagazine.com/news/politistikos-morfotikos-syllogos-levaias-to-sokolatenio-spiti1/

 

Συζητώντας με πολλά παιδιά στο σχολείο διαπίστωσα ότι δεν διαβάζουν και ότι επίσης αντιπαθούν το μάθημα της γλώσσας. Γιατί;

Κωνσταντίνα μου, τον Ιούνιο η μεγάλη μου κόρη τελείωσε την πρώτη δημοτικού και η μικρή το προνήπιο. Στο μεν δημοτικό, καθημερινά, λαμβάναμε οπωσδήποτε μία φωτοτυπία για τη γλώσσα και σίγουρα μία φράση για αντιγραφή. Της φαίνονταν απίστευτα βαρετή η διαδικασία. Μπορώ να πω ότι μίσησε το μάθημα μ’ αυτό τον τρόπο. Αυτός είναι, νομίζω, ένας βασικός λόγος που σταδιακά απομακρύνονται από το βιβλίο. Δεν αδικώ όμως και τους εκπαιδευτικούς. Η ύλη πρέπει να βγει και δεν φταίνε οι ίδιοι γι’ αυτό. Κάνουν ό, τι καλύτερο μπορούν χωρίς να έχουν τον απαραίτητο εξοπλισμό ή τις απαραίτητες γνώσεις πολλές φορές. Από την άλλη, και στο νηπιαγωγείο, τα περισσότερα από τα παιδιά, δυσανασχετούσαν με την εργασία που παίρναμε κάθε Παρασκευή και περιλάμβανε την ανάγνωση ενός παιδικού βιβλίου και κάποιες εργασίες γραφής ή προγραφής. Το έβλεπαν σαν αγγαρεία. Μπορεί να φταίμε και οι γονείς σ’ αυτό.

Πάντως, όταν επισκέφτηκα το δημοτικό και μιλήσαμε για την ομορφιά, τη μαγική δύναμης γλώσσας και παραμυθοπαίξαμε με τις λέξεις (https://enakeimenomiaeikona.blogspot.gr/2016/04/blog-post_15.html), είδα όλα τα παιδιά να συμμετέχουν κατενθουσιασμένα. Αν αυτός ο ενθουσιασμός ενισχυόταν λίγο παραπάνω από το σχολείο, λίγο παραπάνω από το σπίτι, δεν πιστεύεις ότι θα περιοριζόταν αυτή η τάση αντιπάθειας που περιγράφεις;

 

Ήδη σκέφτομαι τι κάνει ο αστακός μας πάνω στη ραπτομηχανή.

«Άραγε, ράβει μία κάπα

για τη δώσει στη γάτα τη Μπουγάτσα;»

 

Φοβάσαι μήπως τα παιδιά μπλέξουν τη φαντασία με την πραγματικότητα; Π.χ. όταν γράφεις ή όταν επιλέγεις ένα βιβλίο για τις κόρες σου, που είναι μικρές, σκέφτεσαι ποτέ ότι αν π.χ. διαβάσει ότι ο ήρωας πέταξε, μπορεί να τους μπει κάποια ιδέα και να δοκιμάσουν κάτι επικίνδυνο;

Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ, αλλά τα παιδιά είναι τόσο απρόβλεπτα στις αντιδράσεις τους που, ίσως, να επιχειρούσαν να κάνουν κάτι επικίνδυνο που θα διάβαζαν.

Πάντως το πιο χιουμοριστικό και, ταυτόχρονα, συγκινητικό περιστατικό σε σχέση με τα βιβλία φαντασίας το άκουσα από μία φίλη συγγραφέα και είναι το εξής: ο μικρός της γιος έχει τόσο πολύ επηρεαστεί από τον Χάρι Πότερ που είναι σίγουρος πως, όταν φτάσει σε μία συγκεκριμένη ηλικία, θα του στείλουν οπωσδήποτε γράμμα για να φοιτήσει στο Χόγκουαρτς! Τον λάτρεψα!

 

Πόσο δύσκολο είναι να εκδώσει κάποιος στην Ελλάδα με έναν παραδοσιακό εκδοτικό οίκο;

Αν δεν κάνει «δημόσιες σχέσεις», αν δεν συγχρηματοδοτήσει, αν δεν το κυνηγάει συνεχώς, αρκετά δύσκολο. Βλέπουμε διαρκώς τους ίδιους και τους ίδιους συγγραφείς, οι οποίοι δεν έχουν πάντα κάτι καινούργιο να πουν, να ανακυκλώνονται από τις ίδιες και τις ίδιες εκδόσεις. Να βγάζουν τα βιβλία «με το κιλό», απλά και μόνο επειδή είναι γνωστοί. Πολλές φορές διαβάζοντας τέτοια βιβλία αναρωτήθηκα: «Αν αυτό το κείμενο το έγραφε ένας εντελώς άγνωστος συγγραφέας, θα είχε θετική αντιμετώπιση από τις ίδιες εκδόσεις;». Κατανοώ ότι και οι εκδόσεις είναι επιχειρήσεις, αλλά, καλό είναι, να ακούνε κάπου κάπου και τις «νέες» φωνές, να δίνουν ευκαιρίες σε ανθρώπους που βλέπουν ότι έχουν πάθος με τη συγγραφή. Παρόλ’ αυτά, πιστεύω πως, αυτός που το θέλει πραγματικά, αν δεν τα παρατήσει, θα βρει τον τρόπο και θα τα καταφέρει κάποια στιγμή.

 

Στις ηλικίες 11-13, περίπου, έχουν μεγάλη απήχηση βιβλία τύπου ημερολογίων που περιγράφουν με χιούμορ την καθημερινότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας. Βλέπουμε φράσεις του τύπου 'Η μαμά μου είναι ξενέρωτη' ή μιλούν ανοιχτά για την τρέλα που έχουν οι έφηβοι, κυρίως, με τα κινητά και τις φωτογραφίες. Σε προβληματίζει αυτή η  τάση;

Ναι, το έχω διαπιστώσει και δεν έχω ακόμα ξεκάθαρη άποψη επ’ αυτού. Από τη μία, όχι, δεν μου αρέσει. Θα προτιμούσα τα παιδιά των ηλικιών αυτών να στραφούν σε βιβλία κλασικής λογοτεχνίας. Από την άλλη όμως, γιατί όχι; Αν τα βιβλία αυτά τους εκφράζουν; Αν γίνουν η αφορμή για να αγαπήσουν το διάβασμα; Δεν ξέρω…

 

Ποια είναι τα γνωρίσματα μιας ιστορίας που απευθύνεται σε εφήβους;

Θεματολογία που έχει σχέση με τη συγκεκριμένη ηλικία, πρωτοτυπία, χιούμορ, ευαισθησία, δράση και έντονη πλοκή, ενδιαφέροντες ήρωες. Προσεγμένο λεξιλόγιο, που δεν θα υποτιμάει την καθημερινότητά τους, όμως δεν θα το παρακάνει χρησιμοποιώντας διαρκώς την εφηβική «αργκό» κάνοντας το βιβλίο ψεύτικο και «φτηνό». Και, το κυριότερο, ο συγγραφέας να γράφει με αγάπη και αλήθεια, χωρίς να μπαίνει σε «δεύτερες» σκέψεις.

 

Για να γράψει κάποιος εφηβική λογοτεχνία, πρέπει να έχει επαφή με εφήβους;

Πιστεύω πως είναι απαραίτητο. Εμένα, προσωπικά, με βοηθάει πολύ. Πέρσι τόλμησα να ασχοληθώ για πρώτη φορά με το παιδικό μυθιστόρημα και ολοκλήρωσα ένα βιβλίο με τίτλο «Κρυμμένο Μυστικό/Η αγάπη γκρεμίζει τους τοίχους». Καθώς το έγραφα είχα στο μυαλό μου παιδιά που γνώριζα και είχαν ίδια ηλικία με τους ήρωές μου. Ακόμα κι όταν συναντούσα παιδιά στον δρόμο, τα παρατηρούσα προσεκτικά και σκεφτόμουν πιο θα μπορούσε να είναι ο τάδε ή ο δείνα ήρωας του βιβλίου μου! Άρα, γιατί κάτι τέτοιο να μην λειτουργήσει και στην εφηβική λογοτεχνία; Πώς μπορεί να γράψει κανείς για μία ηλικιακή ομάδα χωρίς να τη γνωρίζει…;

 

Πολλά παιδιά διάβασαν για πρώτη φορά βιβλίο λόγω του Χάρι Πότερ. Κατά τη γνώμη μου η σειρά ήταν φαινόμενο, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλά άλλα αξιόλογα βιβλία του είδους. Τι ήταν αυτό που το έκανε τόσο ξεχωριστό;

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, δεν είχα διαβάσει κανένα από τα βιβλία της δημοφιλούς σειράς του Χάρι Πότερ, Ούτε τις ταινίες είχα δει. Δεν ξέρω γιατί, το απόφευγα χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Ίσως υποσυνείδητα ήμουν αρνητική λόγω της εμπορικότητάς τους. Πέρσι τον Απρίλιο κάναμε την αρχή και δανειστήκαμε από τη βιβλιοθήκη το πρώτο. Το διάβασα σε μία μέρα! Μέσα σε έναν μήνα είχα διαβάσει και τα εφτά και, φυσικά, τα αγόρασα όλα! Ενθουσιάστηκα τόσο πολύ και δεν απορώ που η σειρά έγινε αφορμή για να ξεκινήσουν τα παιδιά να διαβάζουν!

Το «μυστικό» της επιτυχίας του Χάρι Πότερ συνοψίζει πολύ εύστοχα ο Μάνος Κοντολέων στον πρόλογο του δεύτερου βιβλίου. «…Η Τζόαν Ρόουλινγκ είναι μια πολύ νέα συγγραφέας που κατάφερε από το πρώτο της κιόλας βιβλίο να υλοποιήσει, και με τρόπο θαυμαστό, το όνειρο σχεδόν όλων των μυθιστοριογράφων.

Κατάφερε όχι μόνο να δημιουργήσει έναν αξιαγάπητο ήρωα, όχι μόνο να κάνει μια εκδοτική επιτυχία, αλλά κυρίως κατάφερε να στήσει έναν ολάκερο κόσμο που, πριν αυτή τον σκεφτεί, δεν υπήρχε. Ναι, αυτό είναι το όνειρο κάθε συγγραφέα: να μετατραπεί όσο πιο δυναμικά και ολοκληρωτικά γίνεται σε έναν μικρό θεό, σ’ έναν υπερδύναμο δημιουργό και μέσα στις σελίδες των έργων του να στήνει έναν εντελώς πρωτότυπο κόσμο…»

(ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ, από τον πρόλογο του βιβλίου Ο Χάρι Πότερ και η Κάμαρα με τα Μυστικά, εκδόσεις Ψυχογιός.)

 

(Σημείωση: Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ είναι εξαιρετική. Αν θέλετε να διαβάσετε κάποια πράγματα για τη ζωή της, ακολουθήστε τον σύνδεσμο: www.booktourmagazine.com/news/ntynontas-tin-pragmatikotita-allios/)

 

-Αντιγράφω από την Βικιπαίδεια ένα απόσπασμα για τον Μενέλαο Λουντέμη. «Το έργο του καθίσταται ιδιότυπο λόγω του "ερασιτεχνικού" τρόπου γραφής του συγγραφέα, τον οποίον υπηρέτησε με πλήρη συνείδηση, καθώς ο ίδιος υποστήριζε πως δεν τον ενδιαφέρει η Τέχνη».

Μπορείς, μήπως, να μου απαντήσεις γιατί κάποιοι αντιμετώπισαν τη γραφή του ως ερασιτεχνική;

Ο Λουντέμης, νομίζω, ήταν ένας άνθρωπος που έγραφε με την ψυχή του, χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές. Έγραφε για τη ζωή του, για τις δυσκολίες που πέρασε, για τους ανθρώπους που γνώρισε. Δεν νομίζω ότι «δεν τον ενδιέφερε η Τέχνη». Αντιθέτως. Απλά, πιστεύω, δεν τον ενδιέφερε να αρέσει στους κριτικούς, αλλά να αγγίξει τις ψυχές των απλών ανθρώπων, κάτι που κατόρθωσε και, μάλιστα, με μεγάλη επιτυχία.

Μακάρι όλοι οι «ερασιτέχνες» να έγραφαν τόσο αληθινά και τόσο ανθρώπινα, τόσο ακούραστα. Μακάρι όλοι οι «ερασιτέχνες» να άφηναν πίσω τους βιβλία σαν του Μενέλαου Λουντέμη…

 

-Διαβάζοντας σχόλια για την τετραλογία του Μέλιου εντόπισα κάποια παράπονα από ορισμένους αναγνώστες. Θεωρείς ότι το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» υπερέχει σημαντικά σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της τετραλογίας;

Το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» είναι το πιο γνωστό βιβλίο του συγγραφέα. Όχι, δεν νομίζω πως «υπερέχει», απλά διαβάστηκε περισσότερο. Εγώ από την Τετραλογία του Μέλιου ξεχωρίζω και αγαπώ πιο πολύ το «Συννεφιάζει». Αντικειμενικά όμως, πιο ώριμο και «αποφθεγματικό» από όλα είναι το «Κάτω απ’ τα κάστρα της ελπίδας». Απλά ίσως αυτό που κουράζει κάποιες φορές τον άπειρο στη γραφή του Λουντέμη αναγνώστη είναι οι «ντοπιολαλιές» που χρησιμοποιεί αυτούσιες. Κάτι που δεν συναντάμε σε τόσο έντονο βαθμό στο «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα».

 

-Μπορεί ένας έφηβος να βρει παρηγοριά σ’ έναν ήρωα σαν τον Μέλιο, την ώρα που οι περισσότεροι μαθητές αντιμετωπίζουν τη μάθηση ως αγγαρεία;

Οπωσδήποτε.

Μαθητές δεν είναι μόνο αυτοί που θα δούμε να δυσανασχετούν κάθε πρωί στον δρόμο προς το σχολείο. Είναι και εκείνοι οι άλλοι: τα παιδιά, οι έφηβοι, οι νέοι των νυχτερινών σχολείων, που τη μέρα μοχθούν ως εργαζόμενοι και το βράδυ πασχίζουν να βρουν τον τρόπο για να συνεχίσουν τις σπουδές τους.

 

-Ποιο βιβλίο του Λουντέμη, πέρα από τα πολύ γνωστά του, θα μας πρότεινες να διαβάσουμε;

Αδιαμφισβήτητα την τριλογία «Σαρκοφάγοι».

https://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=Blog&file=page&op=viewPost&pid=31173

Αλλά και τις Πνευματικές Μορφές (Ο Εξάγγελος, Ο Κονταρομάχος και Ο Λυράρης). Τρία βιβλία στα οποία γράφει για τους σπουδαίους ποιητές Άγγελο Σικελιανό, Κώστα Βάρναλη και Μιλτιάδη Μαλακάση.

 

Μια άλλη περίπτωση ξεχωριστού συγγραφέα είναι ο Μίχαελ Έντε. Απίστευτη φαντασία, φοβερή ευαισθησία, λεπτό χιούμορ και βαθιά μηνύματα που περνούν στον αναγνώστη με τρόπο αέρινο. Έχεις διαβάσει κάποιο βιβλίο του;

Διάβασα πριν δύο περίπου χρόνια την Ιστορία χωρίς Τέλος στις αρχές του καλοκαιριού τη Μόμο. Μου κάνει εντύπωση που τα δύο αυτά βιβλία έφτασαν στα χέρια μου με τόση καθυστέρηση… Ομολογώ ότι δεν γνώριζα τον συγγραφέα. Τον έμαθα και πάλι από τη δανειστική βιβλιοθήκη.

 

Και να σκεφτείς ότι όταν ζήτησα τη Μόμο σε γνωστό βιβλιοπωλείο, η υπεύθυνη με ρώτησε τι θέλω ένα τόσο ...παλιό βιβλίο και αν είμαι ...δασκάλα. Ο Έντε έχει γράψει επίσης σημαντικά (αν και δύσκολα) βιβλία για ενήλικες.

 

Μπορούμε μέσω της φαντασίας να προτείνουμε μια εναλλακτική ζωή στον αναγνώστη;

Η φαντασία μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση. Είναι ο πιο όμορφος τρόπος για να μάθουμε να αποδεχόμαστε και να σεβόμαστε το διαφορετικό απ’ όπου κι αν προέρχεται.

 

Γιατί έχουμε ανάγκη τα βιβλία;

Μακάρι να τα είχαν όλοι ανάγκη… Ο κόσμος μας θα ήταν πραγματικά πολύ καλύτερος…

Νομίζω ότι τα βιβλία είναι ένα είδος εθισμού. Άπαξ και τα αγαπήσεις, άπαξ και παθιαστείς μαζί τους, δεν υπάρχει γυρισμός…

Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή και την καθημερινότητά μου δίχως αυτά.

«Όποιος δεν ξενύχτησε με κοκκινισμένα αυτιά κι ανάκατα μαλλιά, πεσμένος με τα μούτρα σ’ ένα βιβλίο και δε διάβασε ξεχνώντας τον κόσμο γύρω του και μη νιώθοντας την πείνα και το κρύο.

Όποιος δεν έχει διαβάσει κρυφά με το φως του κλεφτοφάναρου κάτω από τα σκεπάσματά του, επειδή ο πατέρας ή η μητέρα του ή κανένα άλλο καλοπροαίρετο πρόσωπο του ‘σβηνε το φως, με την αιτιολογία ότι είναι πια ώρα για ύπνο και το πρωί πρέπει να σηκωθεί νωρίς.

Όποιος δεν έχει χύσει δάκρυα πικρά, ούτε κρυφά ούτε φανερά, επειδή η θαυμαστή ιστορία του τέλειωσε κι ήρθε η ώρα ν’ αποχωριστεί τα πρόσωπα που μαζί τους έζησε τόσες περιπέτειες, που τ’ αγάπησε και τα θαύμασε, πρόσωπα που γι’ αυτά ανησύχησε και έθρεψε ελπίδες και τώρα, χωρίς τη συντροφιά τους, η ζωή φαίνεται αδειανή και χωρίς νόημα, ε…» αυτός είναι πολύ πιθανό να μη με κατανοήσει…

enakeimenomiaeikona.blogspot.gr/2015/04/blog-post_22.html

 

Ευχαριστώ πολύ για την ενδιαφέρουσα κουβέντα και τη φιλοξενία! Καλή συνέχεια στη στήλη και σε σένα προσωπικά.

 

Και εγώ σε ευχαριστώ που με εμπιστεύτηκες.

 

Βιογραφικό:

Η Γιώτα Κοτσαύτη γεννήθηκε το 1981 και μεγάλωσε στη Λεβαία Φλώρινας. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών.
Τα τρία πρώτα της βιβλία κυκλοφορούν σε ηλεκτρονική μορφή:
-Ένα λιοντάρι με πυρετό μαθαίνει να μην είναι κακό, εκδόσεις Σαΐτα (2013)
-Γραννέτα, η πρωταγωνίστρια μαριονέτα, εκδόσεις τοβιβλίο (2014)
-Το μαγικό βοτάνι, εκδόσεις Σαΐτα (2016)
Παράλληλα, κατά διαστήματα, συμμετέχει σε συλλογικά ανθολόγια και δράσεις, με ποιήματα, παραμύθια και διηγήματά της.
Η αγάπη της για την παιδική/εφηβική/νεανική λογοτεχνία την οδήγησε στη δημιουργία του δημοφιλούς ιστολογίου «Ένα κείμενο, μία εικόνα».
https://enakeimenomiaeikona.blogspot.gr/
Είναι συνδημιουργός της ενότητας Kids’ Corner του λογοτεχνικού περιοδικού Book Tour (www.booktourmagazine.com).
Κατοικεί στο νομό Φλώρινας με την οικογένειά της.
Ηλεκτρονική διεύθυνση: yotakotsafti1@yahoo.gr
Facebook Profile: https://www.facebook.com/yota.kotsaftitheofanous

 

Για το Book-Tour Κωνσταντίνα Κοράκη.

https://wordpress.com/stats/day/konstantinakoraki.wordpress.com